Hiện nay, tình hình môi trường bị ô nhiễm, khói bụi từ xe cộ, thời tiết thay đổi thất thường, cùng với thói quen ăn uống nhiều đồ cay nóng, lạnh,… dẫn đến nhiều người mắc bệnh viêm họng, nhất là trẻ em nhỏ, sức đề kháng còn chưa cao. Đa số người dân Việt Nam có thói quen ra hiệu thuốc tây để mua thuốc về uống, thuốc tân dược có hiệu quả rất nhanh khoảng 2-3 hôm là khỏi bệnh. Nhưng uống quá nhiều thuốc hóa học sẽ gây nhiều tác dụng phụ bất lợi cho sức khỏe sau này, đặc biệt là sức đề kháng tự nhiên không còn nữa. Phương pháp trị viêm họng của đông y dựa trên nguyên lý ngăn chặn ngoại tà và bảo vệ cơ thể trước ảnh hưởng từ tác nhân gây bệnh, được nhiều người áp dụng vì hiệu quả điều trị tích cực.
Bài viết dưới đây, thuốc nam Nguyễn Kiều sẽ tổng hợp một số bài thuốc đông y trị viêm họng phổ biến hiện nay, hy vọng giúp ích cho mọi người.
1.Tìm hiểu nguyên tắc chữa viêm họng bằng đông y
Theo Tây y:
- Nguyên nhân gây ra viêm họng do các virus (cúm, sởi, Adeno,..) hoặc do khuẩn phế cầu, Hemophilus influenzae, tụ cầu, liên cầu,…
- Biểu hiệu của bệnh: ảnh hưởng từ dịch mủ xoang, mũi đi qua họng lâu ngày sẽ khiến niêm mạc họng bị viêm nhiễm. Có trường hợp bệnh nhân mắc chứng trào ngược dạ dày, khi đó dịch dịch vị axit có trong dạ dày trào ngược lên thực quản cũng là nguyên nhân phá hỏng niêm mạc họng dẫn đến viêm họng.
- Cách chữa trị: theo y học hiện đại chỉ cần chữa từ nguyên căn gây bệnh
Ngược lại các bài thuốc y học cổ truyền điều trị theo từng thể bệnh như sau:
- Biểu hiện và triệu chứng của bệnh: Khi người bệnh nhân có yết hầu sưng đau, cảm thấy ngứa ngáy ở họng và lúc nào cũng muốn khạc nhổ. Trường hợp bệnh nhân bị tà khí xâm nhập vào khí huyết sẽ gây nên sốt hoặc tiết nhiều đờm rãi. Nặng nhất là khi yết hầu của bệnh nhân nghẹn đau, họng viêm sưng đỏ, rất khó trong việc ăn uống. Biểu hiện lưỡi lúc này gà đỏ, nhiệt tụ nên lưỡi đỏ và hồng nhợt.
- Trong đông y, yết hầu là cửa ngõ của phế, có nhiều đường kinh mạch đi qua dẫn có tác dụng bảo vệ phế trước các dị nguyên xâm nhập. Nếu yết hầu bị xâm nhập bởi ngoại tà, khi đó sẽ có sự đánh nhau giữa chính khí và tà khí gây ra hiện tượng sốt, cổ họng đau và sưng. Trong trường hợp chính khí khỏe hơn tà khí thì bệnh tự khỏi mà không cần làm gì. Trái ngược, khi tà khí chiến thắng, thì tình trạng sưng và đỏ, loét,.. sẽ bị nặng hơn, gây ảnh hưởng đến phế, và họng bị nghiêm trọng hơn.
- Nguyên tắc chữa bệnh bằng phương pháp y học cổ truyền: chính là chú trọng khu tà. Có thể giải thích đơn giản như sau: khi bệnh bị ở giai đoạn đầu, phế tồn tại nhiều tà khí thì dùng pháp sơ giải (không được lạm dụng các thuốc vị đắng lạnh). Trường hợp tà khí nhiễm vào lý, thì ứng dụng phép thanh nhiệt, nghĩa là bệnh nhân ngậm thuốc trong miệng, từ từ nuốt để thuốc ngấm vào phế. Đồng thời kết hợp điều trị tại chỗ và điều trị toàn thân để tăng cường hiệu quả.
2.Phân loại viêm họng
Viêm họng có 2 thể: cấp tính và mãn tính.
- Viêm họng cấp tính do cảm phải phong tà bên ngoài kết hợp với đàn nhiệt bên trong cơ thể mà gây ra bệnh.
- Viêm họng mãn tính do đàm nhiệt lâu ngày làm tổn thương phế âm mà gây ra bệnh.
3.Viêm họng cấp tính (triệu chứng, bài thuốc và châm cứu)
Triệu chứng:
Khi bác sĩ thăm khám sẽ thấy bệnh nhân mang các biểu hiện sau: họng đỏ, khô rát, niêm mạc họng hơi phù nề kèm theo sốt, nhức đầu
Phương pháp chữa: sơ phong, thanh nhiệt, hóa đàm
Bài thuốc đông y điều trị viêm họng cấp tính (tham khảo)
Bài 1:
- Kinh giới: 16 g
- Bạc Hà 8g
- Kim ngân: 12g
- Huyền sâm: 12g
- Sinh địa: 12g
- Cỏ nhọ nồi: 8g
- Xạ can: 4g
- Tang bạch bì: 8 g
Bài 2: Ngân kiều tán gia giảm
- Kinh giới: 12g
- Kim ngân 20g
- Liên kiều: 12g
- Ngưu bàng tử: 12g
- Cương tàm: 12g
- Bạc hà: 6g
- Cát cánh: 4g
- Cam thảo: 4g
- Sinh địa: 12g
- Huyền sâm: 12g
- Biện pháp châm cứu:
Châm các huyệt như: thiên dột, hợp cốc, liệt khuyết, khúc trì
4.Viêm họng mãn tính (triệu chứng, bài thuốc và châm cứu, bấm huyệt)
Triệu chứng viêm họng mãn tính
Bệnh nhân sẽ có các biểu hiện như: họng khô, cảm thấy khó chịu, niêm mạc họng có những điểm sung huyết, màu đỏ nhạt có những hạt lympho rải rác (hay còn gọi là viêm họng hạt)
Bài thuốc đông y điều trị (tham khảo)
Bài 1:
- Sinh địa: 16g
- Huyền sâm: 16g
- Mạch môn: 12g
- Tang bạch bì 12g
- Xạ can 6g
- Kê huyết đằng 12g
- Thạch học 12g
- Tầm vôi 8g
Bài 2: Sa nhân mạch môn thang gia giảm
- Sa sâm 16g
- Mạch môn 12g
- Hoàng cầm 12g
- Tang bạch bì 12g
- Thiên hoa phấn 12g
- Cát cánh 4g
- Cam thảo 4g
Nếu có nhiều hạt lympho cho thêm Xạ can 8g
Nếu họng khô thêm thạch hộc 16g, huyền sâm 12g
Nếu đờm khó khạc thêm Qua lâu 8g, bối mẫu 6g
Châm cứu huyệt :
Thông thường các bác sĩ sẽ tiến hành châm cứu vào các huyệt sau đây : thiên đột, xích trạch, thái uyên, túc tam lý, tam âm giao
Trên đây chỉ là một số bài thuốc và cách trị bệnh tham khảo, mỗi trường hợp bệnh nhân khác nhau sẽ có phác đồ điều trị thay đổi linh hoạt. Người bệnh nên đến phòng khám đông y uy tín để được các bác sĩ thăm khám và trị bệnh một cách hiệu quả, nhanh nhất và không để lại triệu chứng sau này.
Những người bệnh ở Hà Nội có thể đến địa chỉ : J02 – L07 phân khu An phú, KĐTM Dương Nội, Hà Đông, Hà Nội, để các bác sĩ truyền nhân của cụ Nguyễn Kiều thăm khám và điều trị.
Tags: bệnh viêm amidan, bệnh viêm họng
